Tư Duy Tuyến Tính Là Gì? Tất Tần Tật Những Điều Cần Biết

Bạn đang muốn tìm hiểu về tư duy tuyến tính là gì? Muốn tìm hiểu xem tư duy này khác tư duy phi tuyến tính như thế nào? Thì đừng bỏ qua bài viết này. Mighty Math hôm nay sẽ tổng hợp cho bạn những thông tin mới nhất chính xác nhất về tư duy tuyến tính.

1. Tư duy tuyến tính là gì?

Tư duy tuyến tính, tên tiếng anh Linear thinking hay còn gọi là tư duy logic truyền thống là cách tư duy tuân theo logic từng bước đơn giản giống như một đường thẳng. Một ví dụ của ý tưởng này là, để đi từ điểm A đến điểm E, bạn phải đi qua các điểm B, C và D theo thứ tự đó.

Lối suy nghĩ này được con người đúc kết từ những trải nghiệm thực tế mà chúng ta vẫn gặp hàng ngày. Nếu 1 lít nước có trọng lượng nặng bằng 1 ki-lô-gam thì 5 lít nước phải nặng tương ứng bằng 5 ki-lô-gam. Hoặc gấp được 10 bông hoa giấy trong 1 giờ thì trong 10 giờ bạn sẽ có 10 x 10 = 100 bông hoa giấy.

Kiểu tư duy logic truyền thống rất đơn giản và dễ tính toán, và hầu hết mọi người đều có tâm lý này. Trong những năm học tiểu học và trung học cơ sở, tất cả chúng ta đều được dạy cách tính toán và giải các bài toán theo phương pháp tuyến tính. Các câu hỏi liên quan đến quãng đường, tốc độ, thời gian hay năng suất lao động… sẽ dựa trên Linear thinking.

Nhiều bậc cha mẹ định hướng cho con mình là phải càng cao thì sau này sẽ càng có được công ăn việc làm tốt, lương cao. Mà để làm được điều này cần học thật nhiều, học thêm, học phụ đạo tất cả thời gian đều dành cho việc học. 

Hầu hết mọi người đều tin rằng những đứa trẻ học giỏi sẽ giàu có và hạnh phúc trong tương lai. Còn những đứa trẻ ham chơi thì sau này sẽ khổ và không khá lên được. Những ý tưởng này theo xu hướng của Linear thinking.

2. Tư duy tuyến tính có thực sự ổn hay không?

Nếu bạn đang tự hỏi liệu Linear thinking có thực sự ổn? Vậy thì câu trả lời là suy nghĩ này hoàn toàn không ổn, bởi vì thế giới chúng ta đang sống không hề tuyến tính. Tóm lại, thế giới không đơn giản như những đường thẳng, mọi thứ đều có thể nhìn thấy một cách đơn giản.

Hãy coi thế giới của chúng ta như một đường cong parabol hoặc một ma trận chồng chéo, hoặc nó có thể là một đường ziczac, nhưng nó cũng có thể là một mớ hỗn độn của những hình dạng không xác định. Nếu chỉ biết áp dụng Linear thinking vào các bài toán phức tạp, chúng ta sẽ không bao giờ giải được. Nhưng cứ mãi mắc kẹt trong “mớ hỗn độn” và không biết thoát ra từ đâu.

Điều đó không có nghĩa là Linear thinking là xấu hoặc không cần thiết. Bởi vì những vấn đề đơn giản thì tư duy này sẽ giúp chúng ta giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng. Điều quan trọng là phải nhìn nhận một cách chính xác rằng các vấn đề phức tạp đòi hỏi phải sử dụng tư duy phi tuyến để giải quyết. Vậy tư duy phi tuyến là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong nội dung của phần tiếp theo.

3. Tư duy tuyến tính và tư duy phi tuyến tính khác nhau như thế nào?

Như chúng ta đã tìm hiểu ở phần trước về tư duy tuyến tính là gì, kiểu tư duy này giống như đánh giá đường thẳng, và cách nhìn nhận vấn đề cực kỳ đơn giản.

Đồng thời, tư duy phi tuyến hay còn gọi là tư duy đường vòng, tư duy ngoại biên, hoàn toàn ngược lại với Linear thinking. Cách tư duy này là cách giải quyết vấn đề một cách gián tiếp, sáng tạo mà tư duy logic thông thường không thể giải quyết được.

Khái niệm tư duy phi tuyến tính lần đầu tiên được đặt ra bởi nhà tâm lý học Edward de Bono - một nhà văn và nhà triết học nổi tiếng thế giới trong lĩnh vực sáng tạo, người đã dạy tư duy trực tiếp như một kỹ năng.

Một ví dụ về việc so sánh hai kiểu tư duy này là cùng một câu hỏi từ điểm A đến điểm E. Theo Linear thinking, chúng ta phải đi qua các điểm B, C và D theo thứ tự. Tuy nhiên, tư duy phi tuyến tính không nhất thiết phải đi qua các điểm khác để đến đích.

Loại tư duy đường vòng này thường dẫn đến các giải pháp đột phá. Cùng một vấn đề cần giải, nhưng tư duy phi tuyến tính sẽ nhận được lời giải hoàn toàn ngược lại và hoàn toàn khác so với tư duy logic thông thường mà vẫn thu được kết quả.

Thiết nghĩ điều quan trọng và hữu ích trong việc dạy trẻ suy nghĩ về việc đơn giản hóa vấn đề với các giả định (mà chúng ta thường bỏ qua và lơ đi, không đề cập tới) để giúp trẻ hiểu được vấn đề. Nhưng hãy nhấn mạnh vào giả định (bối cảnh của vấn đề), giúp trẻ phân biệt cách nhìn vấn đề tuyến tính và phi tuyến, và để trẻ nhìn vấn đề một cách “năng động” hơn mà không cứng nhắc. Ngoài tư duy phi tuyến, chúng ta cũng có thể giúp trẻ làm quen với tư duy hệ thống, tư duy độc lập, tư duy phản biện,… 

Trên đây là những thông tin về tư duy tuyến tính mà Mighty Math muốn chia sẻ đến bạn đọc. Cảm ơn các bạn đã theo dõi!